C À .P H Ê .P A R I S
____________________________________________________________________________
Cà phê Pháp nổi tiếng, nhưng có lẽ không phải là ngon nhất thế giới về hưong vị, có chăng là dân Tây đã kết hợp cả hương cà phê và nhịp sống rộn ràng, thanh lịch vào cái tách nhỏ sánh đen ấy.
Tất cả đã như một thói quen hàng ngày, nó đã tạo nên một phần trong những sinh hoạt phải có của Paris. Cho nên, nếu muốn gửi tặng cà phê cho bạn bè ở phương xa, có lẽ phải tặng cả cái vỉa hè Paris nữa thì mới đủ.
Uống cà phê chẳng phải là thói quen chỉ dân Tây mới có. Người ta thưởng ngoạn cà phê ở mỗi nơi mỗi khác.
Ở bên mình, những quán cà phê bình dân trong các khu lao động, sáng nào cũng đông khách. Người ta pha cà phê trong một cái túi vải lớn, bàn tay người chủ quán nhanh nhẹn, sang sớt, chắt lọc nhiều lần... cuối cùng, cà phê được đựng trong một cái ấm to, đặt trên bếp để giữ nóng. Do sự pha chế đặc biệt như vậy nên nó còn được gọi là cà phê «bí tất».
Sang hơn, thì đến những quán cà phê trên đường Tự Do, đường Lê Lợi chẳng hạn, khách đến đây gọi cà phê phin, rảnh rang thi vị, ngồi chờ từng giọt đắng rơi xuống đáy cốc.
Ở Nữu Ước thì thấy nhiều người đi trên hè phố với ly cà phê to tướng, vừa đi vừa uống trên đường đến sở làm. Cà phê bên Mỹ thường pha loãng, có thể dùng thêm đường hay sữa tươi tùy thích. Ở Las Vegas, cho dù chưa đi vào sòng bài, mới chỉ ở phòng ăn khách sạn, cà phê đã được tặng như một loại nước giải khát.
Khu phố Việt ở Cali, cà phê Pháp được các tiệm ăn quảng cáo như một thức uống quý, dành cho người sành điệu. Cà phê Pháp, như chủ quán giới thiệu, được pha đậm đặc trong một cái cốc, kèm thêm một bình thủy nhỏ xinh xắn đựng nước sôi, khách tự thêm nước vào theo sở thích. Thưởng thức cà phê kiểu này, nếu thêm ít nước thì cà phê đắng nghét, còn nếu cho nhiều nước thì loãng thếch, không thấy một mùi vị gì.
Paris cũng thoải mái đón chào người anh em Starbucks.
Có ai đến khu Opéra ồn ào huyên náo, chắc khó thể nào quên cảm giác dễ chịu, ngồi trong một căn phòng lớn với lối kiến trúc Haussmann cổ xưa, khách ngồi dựa êm trong chiếc ghế bành, với những cốc giấy Starbucks coffee to tướng, chọn những chiếc bánh ngọt hay mặn, vừa ăn vừa tán gẫu với bè bạn, bỏ mặc gió tuyết bên ngoài.
Quán cà phê ở Paris dù to hay nhỏ cũng đều có nét giống nhau, quán nào cũng có nhiều đèn, màu đèn vàng ấm áp, mời gọi một chỗ ngồi yên tĩnh, một góc riêng tư... Người ta đến đây, nhiều khi để bàn chuyện công việc. Cũng có khi vào gọi một tách cà phê, chỉ để thoải mái ngồi nghỉ chân sau khi đi mua sắm…Có khi bạn bè kéo nhau vào để chuyện vãn... Người hầu bàn, thường là đàn ông, mặc sơ mi trắng, ngoài khoác một chiếc gilet đen, quần tây đen, tạp dề trắng dài quá đầu gối. Ông ấy sẽ đem đến cho khách một tách cà phê đen nóng, đầy bọt nâu mịn. Trong chiếc đĩa tách, ngoài chiếc thìa nhỏ nhắn, là một viên đường, một viên chocolat bọc giấy xinh xắn, và một mẩu giấy tính tiền nhỏ xíu, đặt trên bàn.
Mỗi tách cà phê giá từ 1 đến 3 euros, tuỳ theo vị trí quán cà phê ở đâu, tại Paris 16, hay bên bờ sông Seine, hoặc ở ngoại ô. Nhưng cái tách cà phê thì ở đâu cũng từa tựa nhau, tách bằng sứ dầy, độ dầy đủ để giữ cà phê nóng lâu, tách nhỏ mặt thoáng hẹp, để đừng làm hương vị cà phê bay mau, và không làm tan nhanh chất bọt nâu sánh ở trên mặt.
Quán cà phê không chỉ bán cà phê.
Tùy theo sự tài hoa của người đầu bếp, khách có thể được thưởng thức một tách cà phê đen, với một cái bánh ngọt nhỏ xíu. Hay nếu bạn yêu cầu một café gourmand, người ta sẽ đem ra cho bạn một chiếc khay, trên ấy là tách cà phê kèm theo ba hay bốn chiếc bánh khác nhau, nhưng chúng giống nhau ở chỗ, tất cả đều rất nhỏ, và được trình bày một cách xinh đẹp đỏm dáng. Đó là những chiếc bánh mignardises để dùng với cà phê.
Hầu như ở bên Tây, người ta uống cà phê suốt ngày đêm.
Quán mở cửa rất sớm, khách vào gọi cà phê buổi sáng có thể mua thêm một chiếc bánh croissant, mấy chiếc bánh mì ngọt này thường được đặt trong một cái rổ nhỏ xinh xinh trên quầy cà phê. Khách uống cà phê đứng tại quầy thì giá tiền rẻ hơn là ngồi ở bàn, không hẳn là vì họ uống xong rồi đi ngay, trái lại, có nhiều người đứng chuyện trò hồi lâu. Người ta vào quán, gọi cà phê hoặc vài loại thức uống nóng, và ít khi cần thêm, do đó, khi người hầu bàn đem cà phê ra, họ đem theo cả giấy tính tiền, đặt tất cả trên bàn. Khi uống xong, khách chỉ việc để lại tiền trên mặt bàn, bỏ thêm vài xu tặng anh bồi bàn, rồi cứ khoác áo mà đi.
Uống cà phê trong sở Tây thì lại khác. Cái góc cà phê là nơi đến và đi trong chốc lát của nhân viên làm việc ở đó, cho nên uống cà phê ở đây thường là phải đứng, có khi cũng có mặt Sếp. Góc cà phê là nơi để uống cà phê và để bàn tán chuyện trên trời, dưới đất. Cũng là nơi để gặp mặt, chào nhau buổi sáng, và hôn xã giao!
Có khách du lịch từ trong nước đến Paris, hỏi thăm quán cà phê ở Pont Neuf, vì đọc thấy trong truyện ký. Có người yêu thơ Nguyên Sa, trở về quán cà phê cũ để hồi tưởng kỷ niệm thời sinh viên...
Nói đến cà phê Paris mà không nhắc đến Café Les Deux Magots hẳn là một thiếu sót lớn, quán này ở quận 6 Paris, nằm trên Place St Germain des Prés. Quán cà phê đã nổi tiếng gần một thế kỷ, dù đã nhiều lần đổi chủ, nhưng quán vẫn giữ nguyên kiến trúc ban đầu, nó nổi tiếng có lẽ vì lâu đời và có lẽ cũng là nơi gặp gỡ của những danh nhân, thi sĩ, chính khách thuở đương thời.
Nếu chỉ có vậy, thì Paris không nổi tiếng với cà phê đâu.
Những dịp tình cờ, gặp bạn bè nơi góc phố, kéo nhau vào khu Latin, hay tạt vào bất cứ vỉa hè nào... Hoặc khi có người thân đến từ các xứ sở khác, ta có dịp đưa họ đi một vòng Paris, chắc chắn sẽ có một lần nào đó ngồi quán cà phê dọc sông Seine... cũng chẳng có gì thơ mộng lắm đâu, giòng sông lúc nào cũng ngầu đục, du thuyền chở khách thăm Paris ngược xuôi lên xuống, vỉa hè lúc nào cũng tấp nập người qua kẻ lại...
Mùa Hè, quán cà phê mở toang các cánh cửa xếp, bàn ghế được bày ra ngoài sân, đón khách du lịch, vừa để dân Paris uống cà phê, tán gẫu, sưởi nắng. Đây cũng là thời gian lý tưởng cho các cô đầm xinh đẹp phô những chiếc lưng trần, để hở những đôi vai tròn trịa, đón ánh mặt trời vốn dĩ hiếm hoi.
Nếu là mùa Đông thì càng có lý do, để người ta ngồi thu mình sau khung cửa kính, nhìn hoa tuyết lặng lẽ rơi mà thưởng thức tách cà phê tỏa khói mông lung …ai mà chẳng có nỗi niềm riêng?
Cà phê ở Paris có thể đến từ nhiều quốc gia khác, với nhiều chủng loại khác nhau, cách rang, ướp, khác nhau, và dù pha theo kiểu expresso Tây, hay đặc sánh như kiểu cà phê Ý, nó vẫn mặc nhiên nổi tiếng là cà phê Pháp, vì người ta đã uống cả nhịp sống Paris vào trong.
Và nếu lúc đó là mùa Thu, thì chắc hẳn tách cà phê ấy phải đem theo cả cái màn mưa nhỏ, rất xám, rất nhẹ, mờ mờ giăng trên gác chuông nhà thờ Notre Dame bên kia sông.
Cà phê Paris...
Cà phê nào cho dân bản xứ, cho khách du lịch, cho sinh viên đến từ trăm ngả, cho thợ thuyền, và cho những kẻ yêu nhau?
Có phải vì tất cả những điều ấy, mà cà phê Paris không chỉ đơn thuần là cà phê Paris?
viết lại tháng chín_2013.